Chuyển đến nội dung chính

Nhà trình tường của người Dao tại Hà Giang được xây như thế nào?

Nhà trình tường là một trong những nét kiến trúc nhà ở độc đáo của đồng bào các dân tộc Dao, H'Mông, Lô Lô,... tùy thuộc vào quan niệm và phong tục tập quán của các dân tộc mà nhà được xây dựng để phù hợp với cuộc sống sinh hoạt hằng ngày. 
Sau khi dựng cột nhà xong mới bắt đầu trình nốt nửa phần tường còn lại cho hoàn chỉnh căn nhà

Xây dựng nhà trình tường của người Dao

Xem thêm:

Nhà trình tường của người Dao tại Làng văn hóa du lịch cộng đồng Nặm Đăm.

Làng văn hóa du lịch cộng đồng thôn Nặm Đăm nằm trên địa bàn xã Quản Bạ, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang, cách trung tâm xã Quản Bạ khoảng 3,5km và cách trung tâm thị trấn khoảng 6km. Đến với Nặm Đăm không thể không nhắc tới những ngôi nhà trình tường, nét đặc trưng về kiến trúc nhà ở của đồng bào người Dao nơi đây. Nếu bạn đã một lần đi du lịch Hà Giang và ghé nghỉ tại Nặm Đăm hẳn là bạn thấy tại đây các homestay ở đây đều là nhà trình tường.
Nếu bạn chưa được trải nghiệm tại những ngôi nhà trình tường hãy giành thời gian lên ngay Nặm Đăm, Hà Giang nhé, đừng quên tham khảo Mun homestay nhé!!!
Nhà trình tường hoàn chỉnh

Nhà trình tường hoàn chỉnh

Cách xây dựng một ngôi nhà trình tường.

Từ quan niệm sống, môi trường và điều kiện sống khó khăn đã hình thành nên nét độc đáo trong văn hóa kiến trúc của ngôi nhà bằng đất, lợp ngói, tranh hay lá cọ.
Để xây dựng nên một ngôi nhà trình tường ban đầu đồng bào Dao sẽ dùng những cây có đường kính từ 30 - 40cm để làm cột nhà, sau đó chọn loại đất có độ kết dính cao, loại bỏ sạch rễ cây, đá to, cỏ rác làm đất trình tường. Khi trình tường, bà con phải làm một chiếc khuôn gỗ có chiều dài 1,5 m, rộng 0,45 - 0,5m, sau đó đổ đất đầy khuôn rồi dùng chày dã cho đất chặt lại.
Cột nhà được đục các lỗ có hệ thống để cài các thanh xà giằng giữ các cột lại với nhau khi dựng lên sẽ không bị đổ

Thợ chuẩn bị cột cho nhà trình tường

Quá trình dựng cột nhà cần rất nhiều nhân lực để nâng hệ thống cột nhà lên sau đó phải có người giữ cột và người cài xà giằng cột vào để giữ cột

Dựng cột nhà

Toàn bộ hệ thống cột nhà và xà giằng chuẩn bị cho xây nhà trình tường

Số lượng cột cho xây dựng nhà trình tường


Đất trình tường được lấy gần nơi xây nhà và chọn loại đất có độ kết dính cao không có đất phù sa và quá nhiều sỏi đá

Lấy đất trình tường

Khuôn trình tường được làm từ 2 tấm ván dài 2 m rộng (cao) 35 đến 40cm và cố định một đầu bằng một tấm ván có chiều cao tương đương và chiều rộng từ 45 đến 50cm có thể tháo lắp được.

Khuôn trình tường


Video về xây dựng nhà trình tường:


Nhà trình tường bố trí không gian bên trong như nào?

Không gian bên trong được dựng bằng gỗ để chia thành các gian: gian giữa là nơi để bàn thờ và là nơi đón tiếp khách, gian trái dung để đặt bếp củi còn gian bên phải là nơi để buồng ngủ của vở chồng chủ nhà. Phía ngoài là cầu thang đi lên gác.
Nét độc đáo trong kiến trúc ngôi nhà của người Dao tương đối thống nhất theo một khuôn mẫu, dù to hay nhỏ đều có từ 3 đến 4 gian với ít nhất 2 cửa ra vào gồm 1 cửa chính và 1 của phụ (thường là cửa để sang nhà bếp). Cửa chính được đặt ở chính giữa gian giữa.

Nhà trình tường được bố trí như nào theo mục đích sử dụng.

Sàn gác là nơi để lương thực, thực phẩm được ghép bằng ván gỗ, riêng gian bên trái nơi có bếp củi sẽ được ghép bằng tre là nơi để hong khô và bảo quản ngô sau khi thu hoạch. Bếp củi của người Dao nơi đây có nét đặc trưng riêng là thường có gác bếp, đây là nơi để hong khô và bảo quản các loại hạt giống cây trồng như hạt Bí ngô, Dưa, hạt rau cải, hạt vừng,… Bếp củi cũng là nơi để làm thịt treo gác bếp mỗi khi gia đình thịt lợn (thường là khi thịt lợn tết)

Theo truyền thống người Dao bàn thờ được bố trí ở gian giữa tầng một của căn nhà

Nơi bố trí bàn thờ của nhà trình tường

Bếp củi thường được để ở gian bên phải của căn nhà tuy nhiên hiện nay để bên trong nhà không bị ám khói đen các gia đình đa xây nơi để bếp củi riêng

Bếp củi bên trong nhà trình tường

Không gian bên ngoài nhà trình tường.

Xung quanh nhà được bao bọc bởi hàng rào bằng tre hoặc bằng tường đất với cổng ra vào được dựng từ 2 đến 4 cột gỗ có mái tre lập bằng ngói hoặc bằng cỏ tranh, cao từ 3 m trở lên.
Được sống trong ngôi nhà trình tường bạn sẽ có cảm giác như sống trong một căn nhà có điều hòa tự nhiên ấm áp vào mùa đông, mát mẻ vào mùa hè.
Tùy theo địa hình của khuôn viên nhà ở mà người ta có thể là hàng rào bằng tường đất hoặc bằng tre

Nhà trình tường có tường rào bằng đất

Tùy theo địa hình của khuôn viên nhà ở mà người ta có thể là hàng rào bằng tường đất hoặc bằng tre

Nhà trình tường có hàng rào bằng tre